Konijnen hebben zes snijtanden: vier boven (twee grote en daarachter twee kleine stifttandjes) en twee onder, zie ook de foto rechts. Cavia’s hebben geen stifttandjes. Een eindje na de snijtanden beginnen de kiezen pas. De tanden en kiezen van konijnen en cavia’s blijven altijd doorgroeien. Dat de tanden en kiezen niet steeds langer en langer worden, komt doordat ze afslijten door goed te kauwen op vooral hooi. Op deze manier ontstaat er een evenwicht tussen aangroei en afslijten van de gebitselementen, zodat de knaagdieren een natuurlijk en goed functionerend gebit houden. Bij sommige knaagdieren sluiten de elementen van de boven en onderkaak niet goed op elkaar aan. Dit resulteert in het verkeerd doorgroeien van tanden en kiezen, waardoor deze te lang worden en/of een afwijkende vorm krijgen.
Als ze te weinig kauwen of een (aangeboren) verkeerde stand hebben, slijten de tanden en kiezen niet genoeg en kunnen ze te lang worden. Zie de foto linksonder. De ondertanden groeien meestal in de richting van de neus en de boventanden groeien de mondholte in. Hierdoor kunnen ze uiteindelijk moeilijk eten en drinken. Te lange kiezen boven vormen vaak haken die in de wang prikken; te lange kiezen uit de onderkaak vormen haken die een brug over de tong vormen. Dit probleem kan tot allerlei klachten leiden zoals wondjes in de mondholte, slecht eten, een natte kin, afvallen en diarree.
Konijnen en cavia’s zijn erg kwetsbaar en laten niet snel merken dat ze pijn hebben of anderszins niet fit zijn. Op het moment dat u merkt dat ze niet zichzelf zijn , is er dus echt iets aan de hand! De meest voorkomende symptomen van ziekte of pijn zijn stil in een hoekje zitten en/of niet of minder eten. Als ze om wat voor reden niet lekker zijn, kan het maagdarmkanaal stil gaan liggen. Hierdoor wordt een klein probleem al snel een groot probleem, waardoor ze zelfs kunnen overlijden als er te laat wordt ingegrepen. Neem daarom altijd contact op met een dierenarts om uw konijn of cavia na te laten kijken indien deze minder of niet eet!
Enkel onder narcose kan een goede gebitsinspectie en –behandeling worden gedaan. Oftewel, het kan zijn dat het konijn geregeld onder “narcose” gebracht moet worden om de procedure goed uit te kunnen voeren. De mooiste methode is het afslijpen van de tandjes met behulp van een klein slijptolletje. Op deze wijze krijgt men een mooi resultaat zonder splinters. Door het inkorten van de bewuste tanden wordt het probleem (tijdelijk) verholpen. De tanden zullen namelijk opnieuw aangroeien (ongeveer 2 mm per week), waardoor het nodig kan zijn na een paar weken opnieuw te behandelen. Dit kan vertraagd worden door het voer aan te passen. Soms is het echter beter/noodzakelijk om snijtanden of kiezen te verwijderen; konijnen en cavia’s kunnen daar prima mee leven en dan zijn ze voor de rest van hun leven van het probleem af.
Scheef groeiende kiezen zijn moeilijker om aan te pakken, omdat ze
minder toegankelijk zijn. Een goede inspectie en eventueel behandeling
van de kiezen, is alleen mogelijk onder narcose.
Om gebitsproblemen te voorkomen is juiste voeding van
groot belang. Kijk voor verdere informatie over voeding op onze pagina voeding konijn en
cavia.
Maatregelen om gebitsproblemen te voorkomen/vertragen: