Een gladde, glanzende en aangesloten vacht weerspiegelt over het algemeen de gezondheid van een dier. Twee maal per jaar wordt de vacht vervangen tijdens ‘de rui’. In de lente maakt de wintervacht plaats voor de zomervacht en in de herfst weer andersom. Veel honden, vooral die in huis worden gehouden, verharen min of meer het hele jaar door, met een extra piek in de lente en de herfst. Zolang er geen kale plekken ontstaan en de huid niet afwijkend is, is van een afwijkende rui doorgaans geen sprake. Tijdens de rui kan de vacht er even heel plukkerig uitzien, maar dat mag maar van korte duur zijn. Vaker borstelen kan het verharen wat helpen. Borstels en kammen met pinnen of tanden worden met name gebruikt bij langere vachten om te ontklitten, of om plukken dood haar te verwijderen. Het is verstandig om niet met de pinnen over de huid te krassen, aangezien dit huidirritatie en schilfering in de hand kan werken. Met kortere vachten en dun behaarde dieren geniet een rubberen borstel de voorkeur. Met deze borstels kun je tevens een massage beurt geven, wat zowel huid als spieren ten goede komt. Wassen als normale vachtverzorging wordt niet aangeraden (zie later bij ‘wassen’).
Dieren met vachten die extra aandacht behoeven, dienen
regelmatig naar een trimsalon gebracht te worden. Mocht u een dier hebben met
een vacht die niet ‘vanzelf’ mooi blijft , raadpleeg dan een erkend trimmer
over het aanbevolen onderhoud. Mocht u
voornemens zijn een dier aan te schaffen van een bepaald ras, met een bijzondere
vacht, informeer u zelf van tevoren goed. Denk daarbij aan het eventuele extra onderhoud wat een
dergelijke vacht met zich meebrengt wat betreft dagelijkse handelingen en
trimsalon-bezoek.
Een veel gezien probleem in de langere vachten, is het klitten van de vacht. Bij dieren met veel onderwol is vooral het vervilten ervan het probleem. Indien dergelijke vachten niet met grote regelmaat worden gekamd kunnen klitten en vilt-klonten dusdanige vormen aannemen dat het dier er last en pijn bij het bewegen of bij het ontlasten van ondervindt. Het proberen weg te knippen met een normale schaar heeft nogal wat risico. Vooral bij oren, oksels, liezen en geslachtsorganen is het risico groot om per ongeluk tóch in het vel te knippen (met alle gevolgen van dien…..). Indien de klitten erg dicht op de huid zitten of als het dier er erg pijnlijk aan is, dan is het zeer raadzaam om met een dierenarts te overleggen om, meestal onder een roesje, de plekken te scheren.
Vooral bij katten kan tijdens de rui veel haar in het maagdarmstelsel terecht komen. Overmatige inname van haar geeft regelmatig maagirritatie, met braken tot gevolg. Ook overmatige inname van haar, huid en veren van prooidieren kan haarophoping in de maag en darmen veroorzaken. Een ‘haarbalkuur’ (5 dagen lang een lik laxapast ingeven) biedt vaak een snelle oplossing.
Vlooien, maar ook mijten, luizen, teken en schimmels kunnen vacht en huidproblemen geven. Jeuk, kaalheid, schilfers en een afwijkende huid zijn de voornaamste symptomen. Een goede huid-afweer en preventieve anti-parasitaire middelen op maat zijn de sleutel tot de oplossing van een parasitair probleem. Bandjes, nekdruppels, pillen, spray en shampoo zijn in vele merken en prijzen te koop, maar het juiste gebruik ervan is zeer essentieel voor een oplossing van het probleem op langere termijn. U kunt bij ons aan de balie informatie inwinnen over de juiste middelen voor uw dier!
Dieren die een volwaardige commerciële voeding van een goed merk krijgen, aangepast aan hun leeftijd, grootte en energiebehoefte, zouden over het algemeen geen tekorten mogen hebben. Dieren met chronische problemen waardoor ook de huid barrière aangetast wordt, kunnen baat hebben bij supplementen. Ook in de hersteltijd na dracht, ziekte of ingrijpende operaties kan de vacht en huid soms extra baat hebben bij dergelijke additieven. Het gaat dan doorgaans om omega-3 en omega-6 vetzuren.
Dieren die naast hun normale voeding een scala aan kluifjes, koekjes, snacks en tafelresten krijgen, kunnen hierdoor huidklachten ontwikkelen. Vergelijk dit bijvoorbeeld met huidklachten die sommige mensen van het eten van veel chocola en vet eten kunnen krijgen.
Huidallergieën kunnen variëren van enkele rode plekjes tot zeer heftige en gegeneraliseerde huidklachten met pijn, jeuk en ontstekingen waarvan het dier ernstig te lijden heeft. Ook de huid van de oren kan bij allergieën ernstig verstoord raken. De drie hoofdgroepen van allergieën die problemen in vacht en huid kunnen geven zijn contactallergie, voedingsallergie en inademingsallergie (atopie). Met name de laatste twee zijn vaak moeilijk van elkaar te onderscheiden, en hebben vaak een zekere overlap. Het volgen van het juiste stappenplan bij een dierenarts of zelfs specialist is zeer essentieel om tot een juiste diagnose te komen en daarbij tot een mogelijke therapie. Het uitsluiten van parasieten, een eliminatiedieet en eventueel een bloedtest en desensibilisatie-traject zijn onderdelen hierin.
Bij een normaal gezond dier is wassen niet iets wat wij aanraden ter bevordering van de hygiëne of gezondheid. Een gezonde vacht zal, na opdrogen, als het ware vuilafstotend zijn, en behoeft niet meer dan een borstelbeurt. Door allerlei huidproblemen kan wassen toch gewenst zijn. Bijvoorbeeld bij gist overgroei bij bepaalde allergieën, of bij uitgebreide bacteriële huidontstekingen. Overleg bij voorkeur met een dierenarts waarom u wilt wassen en of er een onderliggende oorzaak voor het huidprobleem kan zijn dat op een andere manier beter op te lossen is. Bijvoorbeeld: wassen met vlooienshampoo wordt om die reden afgeraden. Bij wassen dient altijd de huidbarrière onaangetast te blijven of versterkt te worden door het gebruik van de juiste middelen. Huidverzorgende shampoos en spot-ons zijn aan de balie te koop, en dienen pas gebruikt te worden na overleg met een dierenarts.
De huid is het grootste orgaan van het lichaam. Beschadiging, ontsteking of tumoren aan dit orgaan kunnen heel lokaal, maar ook zeer uitgebreid zijn. Daar kunnen ook andere organen op reageren. Andersom kan bij bepaalde internistische problemen ook de huid reageren. Bekend zijn de symmetrische kaalheid van de flanken bij schildklier problemen. Ook problemen van de bijnieren typeren zich vaak door dunne beharing en symmetrische kaalheid. Bij sommige dieren kan na een hormonale verandering (na dracht of na sterilisatie) de vacht sterk veranderen van structuur. Ook problemen in de afweer kunnen zich uiten in kleinere maar ook in uitgebreide huidveranderingen, en ook sommige ‘buitenland ziekten’ kunnen zich als eerste in de huid manifesteren, zoals Leishmania.
Al met al genoeg reden om vacht en huid serieuze aandacht te geven!