Nederland loopt vol koeien, maar ook steeds meer als hobbyvee. Er zijn veel verschillende rassen, van kleine dexters tot belgisch blauwe of lakervelders, ze zijn er in vele kleuren en maten. Koeien zijn vriendelijke en rustige dieren, mits ze mensen in de omgang gewend zijn. Koeien zijn echte kuddedieren en kunnen niet alleen gehouden worden. Een koppel van maximaal 4 dieren wordt als hobbymatig gezien en geeft minder regels voor het houden. Wel is het belangrijk een goede huisvesting en passende voeding te verzorgen als u koeien wilt houden.
Koeien
eten voornamelijk ruwvoer, ze grazen of eten hooi of kuilgras. Daarbij kunnen
veel soorten krachtvoer of bijproducten gegeven worden, maar dit is voor
hobbyvee vaak niet nodig. Een simpele brok met aanvullingen voor vitaminen en
mineralen is vaak wel nodig, omdat het gras in Nederland dit vaak niet
voldoende bevat. Let op dat de koeien niet te ruim in conditie worden, zeker
door het voeren van brood of ander lekkers kan dit gemakkelijk ontstaan.
Koeien kunnen goed tegen kou, tussen -5 en 15°C hebben koeien het goed naar hun zin. Pas bij -10 °C gaan ze problemen ondervinden. Belangrijk is wel dat de koeien dan uit de regen en wind kunnen staan. En in de zomer net zo belangrijk: uit de zon. Een wei met een goede schuilstal is voor veel runderen voldoende, maar vaak worden de koeien in de winter op stal gezet omdat ze de wei anders kapotlopen. Kalveren kunnen zich minder goed warm houden en hebben meer beschutting, een dik strobed en mogelijk ook een kalverdekje nodig. Bij koud weer kunnen ze beter binnen gehouden worden om onderkoeling te voorkomen. Naast bescherming voor het weer hebben ze ook een schone, droge en zachte ligplaats nodig. Om de vacht te verzorgen wordt een koeborstel ook zeer gewaardeerd.
Runderen zijn sterke dieren en laten niet zo snel zien dat ze ergens last van hebben. Een goede aanwijzing is de voeropname, eten koeien minder, dan is er vaak iets aan de hand. Of een koe goed gegeten heeft, kan worden gezien aan de pensvulling. Links in de flank kan de bollig van de pens gezien worden, is deze slecht gevuld dan valt de buik daar in (zie afbeelding 2). Verder is het belangrijk regelmatig de lengte van de klauwen te controleren en de koeien laten bekappen als de klauwen lang worden of scheef groeien. Koeien die in de wei grazen kunnen een wormeninfectie oplopen, volwassen dieren hebben hier vaak weerstand tegen, maar jongere dieren kunnen hier ziek van worden. De mest van deze dieren kan worden onderzocht op de aanwezigheid van wormeitjes of longwormlarve om te controleren of ontwormen nodig is.
Stiertjes kunnen vanaf een half jaar vruchtbaar zijn, en kunnen dan al andere kalveren of volwassen vee bevruchten. Vrouwelijke kalveren (vaars kalfjes) zijn vaak vanaf 8 maanden tot een jaar vruchtbaar en vertonen elke drie weken ‘tocht’ (dan vind de eisprong plaatst). De dracht van een koe duurt ongeveer 9 maanden en de geboorte verloopt vaak zonder hulp (afhankelijk van het ras). Het is wel aan te raden om aanwezig te zijn, om te helpen indien dit nodig is. Stiertjes kunnen ook gecastreerd worden om problemen in het koppel te voorkomen. Als een koe aborteert is het nemen van een bloedmonster voor onderzoek op brucellose wettelijk verplicht.
Het houden van runderen is erg leuk, maar soms is het prettig om met iemand met extra kennis te overleggen. Wilt u graag eens met de dierenarts kijken naar de huisvesting, voeding of welke behandelingen nodig zijn, neem dan gerust contact op voor een bezoek en overleg.
Tekst geschreven door Mariska Lansbergen