Een veel gehoorde klacht bij urinewegproblemen bij de kat is naast de
bak plassen. Daarnaast zien we regelmatig katten met blaasgruis en -stenen en
met problemen aan de nieren. Om beter te begrijpen wat urinewegproblemen precies zijn, is het
belangrijk om te weten wat de urinewegen voor functie hebben voor het lichaam.
In de nier wordt urine gevormd, die verzameld wordt in het nierbekken.
Vanaf het nierbekken loopt de urinebuis naar de blaas. In de blaas wordt de
urine verzameld, totdat de blaas vol is en het dier door ontspannen van de
blaasspier de urine via de plasbuis uit plast.
De nieren hebben een enorme reservecapaciteit. We zien pas problemen
wanneer nog minder dan 25% van het gezonde nierweefsel over is. Als er zoveel schade is dat de nieren het niet meer aankunnen, kan het
lichaam de vocht- en zouthuishouding niet meer op orde houden en worden stoffen
in de urine uitgescheiden die daar normaal niet in horen. Ook wordt er minder
vocht teruggehaald naar het lichaam en blijven er afvalstoffen in het bloed
achter.
Nierproblemen kunnen chronisch zijn; dit sluipt er langzaam in en zien we vaak bij oude dieren. Acuut nierfalen ontstaat vaak juist in heel korte tijd, bijvoorbeeld door ontstekingen door een bacterie of het eten van giftige planten zoals lelies.
Doordat het lichaam zijn afvalstoffen niet meer kwijt kan wordt het dier ziek: braken, diarree, lusteloosheid, anorexie, tandvleesontsteking, veel drinken en plassen (pu/pd) en hersenverschijnselen (sloomheid en soms epilepsie). De kat zal meer gaan drinken en plassen. Eiwitten en suiker worden uitgeplast, waardoor de kat vermagert en zwak wordt. Bij langdurige nierproblemen zien we ook vaak bloedarmoede.
De behandeling van nierfalen hangt af van de oorzaak en de ernst. Het is belangrijk dat een kat goed eet, dat er voldoende vocht binnenkomt zodat de nieren gespoeld kunnen worden en dat de oorzaak, als dat kan, aangepakt wordt. Sommige nieraandoeningen zijn niet meer volledig te genezen. Met ondersteunende therapie kunnen dieren er vaak echter nog goed mee leven. Er kan dan gedacht worden aan medicatie, aan een speciaal dieet (Hill's k/d), en het bevorderen van drinken met bijvoorbeeld een drinkfontein.
Blaasgruis en stenen komen veel voor bij katten en is een groot probleem, daarom wordt deze wat verder uitgelicht. Het probleem komt met name voor bij katers met overgewicht. Waarom sommige katten last hebben van gruis en stenen is niet geheel duidelijk, er zijn echter wel factoren zoals de zuurgraad van de urine, een voorafgaande infectie, overgewicht, stress en veranderde hoeveelheid zouten in de urine. De stenen bestaan uit kristallen, voornamelijk worden struviet (zie foto met rode pijl) en calciumoxalaat gezien. De steentjes kunnen een verstopping van de plasbuis geven en deze katten overlijden binnen een paar dagen. Daarom is een kat die niet meer kan plassen altijd spoed!
Veel voorkomende klachten bij blaasproblemen zijn: vaak en kleine beetjes plassen, bloed bij de urine, miauwen bij plassen, onzindelijkheid, overmatig likken van de buik en tussen de achterpootjes, niet kunnen plassen, stress door aanhoudende pijn en niet op de kattenbak willen.
Om de oorzaak van de problemen te achterhalen kunnen er meerdere onderzoeken gedaan worden. Meestal wordt gestart met urine onderzoek. Afhankelijk van de uitslag kan er verder gekeken worden door middel van bloedonderzoek, echografie, röntgenfoto's of urinekweek. Soms komt er geen oorzaak uit en kan gedacht worden aan een gedragsprobleem, maar het is belangrijk om eerst de medische oorzaken uit te sluiten voordat deze conclusie getrokken mag worden.
Blaasaandoeningen hebben in het algemeen dezelfde therapie, maar
verschillen toch op een aantal fronten. In het algemeen is het belangrijk om
veel water aan te bieden, zoals bij nieraandoeningen worden vermeld. Hierdoor
wordt de urine verdund en zullen de stoffen die in de urine zitten minder
irritatie aan de blaaswand geven. Ondersteunend kunnen er ook pijnstillers
en/of blaasonspanners gegeven worden. Antibiotica heeft alleen zin als er een
bacterie meespeelt. Bij blaasgruis kan het op lange termijn voordeliger zijn om
een operatie uit te laten voeren, waardoor de urinebuis wijder wordt gemaakt. Blaasstenen moeten meestal verwijderd worden met een operatie.
Ook is er een dieet nodig om kleine steentjes op te lossen en de kristalvorming
te voorkomen in de toekomst. (Hill's c/d) Als de blaasproblemen voornamelijk
door stress veroorzaakt worden, is het belangrijker om de oorzaak van stress te
verminderen, dan de stress zelf te onderdrukken.
Een aantal tips voor stressreductie:
Maak altijd eerst een afspraak bij de dierenarts om medische oorzaken uit te sluiten.