Inleiding

Mijn naam is Esmée, ik ben paraveterinair op locatie Oudewater en Montfoort. U kunt mij voornamelijk vinden in de spreekkamer, waarbij ik uw dier help tijdens mijn eigen paraveterinaire spreekuur en tijdens het spreekuur van de dierenarts. Daarnaast ben ik met enige regelmaat aan de balie te vinden.

Ik zal u in mijn column meenemen in de keuze tot euthanasie en daarnaast zal ik u uit eigen ervaring vertellen hoe een euthanasie in zijn werk gaat. Mijn column bestaat uit 3 delen. Wij geven steeds een update wanneer het volgende deel erop komt te staan. Op dit moment staan 2 van de 3 delen op deze pagina.

Zoals u hierboven heeft gelezen, ben ik paraveterinair in onze kliniek. Ik zal mijn verhaal dus vertellen uit oogpunt van eigenaar en uit het oogpunt van paraveterinair in de kliniek. Terwijl ik dit schrijf besef ik mij hoe kwetsbaar deze column zal zijn, maar tegelijkertijd iets moois, waar hopelijk veel eigenaren steun uit kunnen halen.

Mijn eigen hondje Semmie, een lieve kruising van bijna 12 jaar, staat in dit verhaal centraal. Deze column is dus ook een ode aan haar.

kalven (6)

Het besluit

Semmie kijkt mij wat verloren aan, ze ligt op haar vaste plek in haar mandje, haar staartje kwispelt zacht. Haar oogjes hebben sinds een jaar een lichtelijke grijze waas ontwikkeld ten gevolgen van staar. Gelukkig ziet ze nog wel wat, maar je merkt dat ze vooral veel gefocust is op haar gehoor en reuk.

De deurbel gaat en ze probeert op te staan. Met een gooi krijgt ze zichzelf overeind waarna ze al hinkend, maar enthousiast, naar de deur toe loopt.

Sinds ik niet meer thuis woon hebben mijn ouders de volledige zorg van Semmie op zich genomen. Gelukkig zie ik haar nog regelmatig. Een bijkomend voordeel is dat juist doordat ik haar niet iedere dag zie, ik goed kan opmerken hoe het met haar gaat.

3,5 jaar geleden is er artrose bij haar geconstateerd, waarbij een verkeerde stand van haar ellebogen niet meewerkt. Bij artrose gaat het kraakbeen in het gewricht aan kwaliteit achteruit. Het wordt dunner, zachter en brokkelig. Hierdoor ontstaan er ook veranderingen in het bot en is er dus sprake van gewrichtsslijtage. Het gaat gepaard met ontsteking en pijn. En hoewel we het kunnen ondersteunen, is het helaas niet te genezen. Van alle kanten heeft zij ondersteuning gekregen. Een goede monitoring in haar gewicht, voeding, een bewegingsregime, supplementen én pijnstilling wat tegelijkertijd de ontsteking remt.

Sinds een aantal maanden lijken alleen al deze maatregelen niet meer afdoende. Stukje bij beetje zagen wij kleine veranderingen. Minder plezier met meegaan in de mand tijdens het fietsen, steeds minder ver kunnen wandelen en met vlagen niet meer op haar voorpootje willen staan.

Blij met ons en de lieve mensen om haar heen zal Semmie altijd blijven, ook wanneer het moment daar zal zijn zal zij nog kwispelen naar de dierenarts en haar baasjes. Maar heeft zij nog een ''hond waardig'' bestaan? Een hondje wat niet meer goed kan wandelen om haar eigen behoeften te doen en het liefst bijna de hele dag in haar mandje ligt om zo min mogelijk haar pootje(s) te hoeven belasten (ondanks de maximale pijnstilling die zij standaard krijgt) is niet een waardig bestaan.

Na veel tranen en het doorlezen van het boekje ''Zijn we niet te vroeg?'', zijn mijn ouders en ik samen tot het besluit gekomen dat het tijd is om een afspraak te maken haar in te laten slapen.

Aangezien ikzelf in een dierenkliniek werk, is het voor mij ''makkelijker'' te relativeren en uit te leggen waarom juist nu het moment is om hiervoor te kiezen, zodat verder lijden voorkomen kan worden. Dit neemt niet weg dat ik op emotioneel vlak nog steeds veel verdriet heb bij onze keuze. Net als ik, maken honderden eigenaren dit ook mee met hun trouwe viervoeter. Niemand wil dat hun huisdier onnodig lijdt. Gelukkig kunnen de dierenartsen en paraveterinairen in de kliniek helpen bij deze moeilijke beslissingen. In mijn geval heb ik ook met mijn collega's dierenarts Lisa en dierenarts Lucie meermaals overlegd. Zij kwamen na overleg en onderzoek tot dezelfde conclusie. Het is beter zo voor onze lieve Semmie...

De euthanasie

Het is beter zo voor onze lieve Semmie. Dit is de gedachte die wij met zijn allen vasthouden. Want hoe moelijk het ook is, voor Semmie is het geen hondwaardig bestaan meer.

Het is zover, de afspraak staat gepland. Over een week komt mijn collega Lucie aan huis om Semmie in te laten slapen. Mijn ouders zijn haar de laatste paar weken nog zoveel mogelijk aan het verwennen en zijn veel bij haar thuis, ik geef hen geen ongelijk, ook op de praktijk zeg ik altijd tegen eigenaren dat ze voor zover het lukt zoveel mogelijk van deze momenten moeten genieten.

In ons geval is het fijn dat we naar het moment toe kunnen leven. Helaas is deze situatie voor sommige dieren en eigenaren weleens anders. Wanneer er bijvoorbeeld een levensbedreigende situatie is ontstaan, waarbij euthanasie een waardig besluit is, moet er soms snel geschakeld worden, waardoor de verwerking en het besef vaak later komt voor eigenaren. Hier is op zo'n moment dan minder tijd voor, dan wanneer eigenaren hier zelf al naar toe kunnnen leven. In de kliniek hebben wij hier alle begrip voor en regelmatig moeten wij naderhand achter de schermen ook een traan wegpinken. Uw verdriet en de situatie er omheen doet ons veel.

De dag van de euthanasie is aangebroken. Het is 12:00 uur en mijn moeder en ik doen nog een allerlaatste wandeling met Semmie. Normaal gesproken liep zij met gemak mee langs de dijk, het was altijd haar favoriete bezigheid om zoveel mogelijk auto's en vogels ''weg te jagen''. Dit is de reden dat zij nooit zomaar los kon lopen langs de weg. Nu we richting de dijk lopen hinkt en sjokt ze in een slakkengang achter ons aan, zodra we haar een aai over de bol geven kwispelt ze. Ik til haar op zodat ze nog één keer even op de dijk kan staan om aangelijnd naar de auto's en vogels te turen. Normaal gesproken moest je haar altijd goed stevig vasthouden, maar nu blijft ze vastgeroest op haar plaats staan. Wanneer we teruglopen, tillen wij haar weer mee naar huis. Bij thuiskomst gaat ze gelijk weer uitgeput op haar zij liggen. We gaan op de grond bij haar zitten en vertellen haar keer op keer dat we heel veel van haar houden en dat het goed zo is. Ze lijkt een soort bevestigende blik te geven en kruipt tegen ons aan. Alsof ze zegt: ''het is goed zo''. Ze geeft hierbij nog een likje op onze met tranen doorlopen wangen.

Ook mijn vader en mijn vriend hebben zich inmiddels bij het afscheid gevoegd. De deurbel gaat en ik doe open, het is mijn collega, dierenarts Lucie. Ze geeft haar welbekende warme glimlach die ik herken van de keren die ik mee ben geweest met thuiseuthanasieën van huisdiereigenaren. Maar dit keer is deze warme glimlach gericht op mij en mijn familie. Ze stelt zich voor aan mijn familie en Semmie komt al strompelend en kwispelend naar haar toe. Semmie kent haar goed.

Terwijl Semmie aan de euthanasiekoffer snuffelt, vertelt Lucie aan mijn familie hoe de euthanasie in zijn werk zal gaan. Er zijn verschillende opties om de injectie te geven aan Semmie waardoor ze in slaap zal gaan vallen. Bij vele euthanasieën wordt ervoor gekozen om de injectie in het bloedvat te geven. Dit doen wij dan door eerst een infuusje te plaatsen in de poot, zodat we rechtstreeks toegang hebben tot het bloedvat. Doordat uw huisdier het narcosemiddel direct in het bloedvat krijgt, werkt het middel dus erg snel (vaak vallen ze binnen 5 minuten in slaap). Indien het te spannend is voor uw huisdier om wakker een infuusje te plaatsen of wanneer hij/zij teveel pijn heeft in de poten, kan er gekozen worden voor een injectie in de spier. Bij een injectie in de spier kan het soms wat langer duren tot uw huisdier in slaap valt.

Aangezien Semmie zoveel pijn heeft in haar voorpoten wordt er gekozen voor een injectie in de spier. Ik hou haar goed vast tijdens de injectie, aangezien deze soms wat gevoelig kan zijn. Ze is erg dapper en nadat de injectie is gegeven, laat ik haar weer los om haar weer even te laten ontspannen. Na 10 minuten begint het middel zijn werk te doen, ze begint wat trager te reageren, maar komt ondanks dat ze wiebelt nog even langs iedereen om te knuffelen. Dan komt ze naar mij. Ik pak haar op en leg haar op mijn schoot, haar hoofdje wordt zwaar en ze legt deze op mijn onderarm. Ze is in slaap gevallen. Op dit moment krijgt ze niets meer om zich heen mee, ook voelt ze geen pijn meer.

Iedereen zit om ons heen. De liefde, maar ook het verdriet in de ruimte is voelbaar. Ik weet heel goed wat er nu komen gaat. Lucie vertelt wat de volgende stappen zullen zijn. Ze zal, nu zij slaapt, het laatste middel toegediend krijgen via het bloedvat in haar pootje, dit laatste middel is het middel waardoor haar hartje zal stoppen. Daarnaast vertelt zij dat het kan voorkomen dat er, nadat het hartje gestopt is, schokjes in het lichaam te zien zijn. Ook kunnen we nog een soort laatste ademteugen zien. Dit zijn als het ware reflexen van het lichaam, doordat er nog energie in de spieren zit. Lucie geeft mij nog een onderlegger voor op mijn schoot. Nadat het hartje stopt, kan het namelijk weleens zijn dat een dier zijn of haar plas en ontlasting laat lopen. Dit komt doordat het hele lichaam zich ontspant. Daarnaast blijven de ogen open staan.

Lucie vraagt of wij nog een momentje met haar willen of dat wij liever willen dat ze nu door gaat. Wij hebben al uitgebreid afscheid kunnen nemen voordat Lucie kwam, dus mag zij van ons de laatste injectie gaan geven. De paraveterinair in mij helpt Lucie het pootje te stuwen zodat het bloedvat goed zichtbaar wordt. Er wordt nog even een klein stukje van haar vacht geschoren op de plaats waar het bloedvat zich bevindt. Nadat deze goed zichtbaar is gemaakt, krijgt zij de laatste injectie. Het gaat erg snel en ik merk meteen dat Semmie er al niet meer is, dit bevestigt mijn gevoel dat het zo beter is. Semmie is in mijn armen overleden. Lucie controleert haar hartje en bevestigt mijn gedachten. Haar hartje is gestopt met kloppen... Het verdriet is groot en nadat wij haar allemaal nogmaals een aai over haar bol hebben gegegeven, leg ik haar in haar mandje. Ik heb haar zo neergelegd op de manier zoals ze altijd sliep. Ze ligt er heel vredig bij. Wij praten met Lucie nog kort na over Semmie en bedanken haar, ik geef haar nog een dikke knuffel. Ik ben blij dat zij hier vandaag is geweest.

Mijn moeder en ik willen haar zelf naar de kliniek brengen, we hadden kunnen kiezen haar door het crematorium op te laten halen, maar iets in ons zei dat wij tot op het allerlaatste moment alles zelf wilden doen. Dit hebben wij met ons vorige huisdier ook gedaan. Hoe dit is gegaan en voor welke keuzes je staat betreft de nazorg voor uw huisdier zal ik vertellen in mijn volgende en tevens laatste deel van deze column.