Het ontdekken van maden bij een dier vereist directe actie: het is een spoedgeval. De schade die madenziekte aanricht breidt zich razendsnel uit. Onderhuids is de schade doorgaans vele malen groter dan op het eerste gezicht te zien is. Bovendien stopt een konijn of cavia met madenziekte al snel met eten, en niet eten is fataal voor deze dieren. Ga niet thuis dokteren, maar bel direct de dierenarts. Ook als u de maden ‘s avonds of in het weekend ontdekt.
Madenziekte, ook wel myasis genoemd, ontstaat als vliegen eitjes leggen op vochtige, warme plaatsen op het lichaam. Met name de groene vleesvlieg is berucht. De eitjes komen soms al binnen enkele uren uit, en de maden zijn een feit. Deze maden, zo’n anderhalve cm groot, boren een gaatje in de huid en banen zich met hun giftige speeksel een weg in het vlees net onder de huid. Ze vreten daar vlees en weefsel weg, net zo lang tot de maden zich verpoppen tot vliegen. Het madenspeeksel, dat als het ware het vlees oplost, veroorzaakt een typische rottingsgeur. Deze geur trekt weer nieuwe vliegen aan, etc….
In principe kan elke diersoort met een vochtige huidplek slachtoffer worden. Vooral lang haar of dikke wol houdt vocht vast. Huidplooien zijn van nature warm en vochtig en ‘smetten’ snel. De probleemgebieden zitten vooral rond de anus en urinewegen en soms rond de bek (kwijlen). Verwondingen kunnen ook een broedplek van maden worden. Schapen, lammeren, konijnen en cavia’s zijn het vaakst slachtoffer, maar ook andere dieren zoals hond en kat kunnen maden krijgen.
Dieren hebben onder normale omstandigheden droge ontlasting en plassen gericht naar achteren, waardoor er geen vochtig achterste ontstaat. Verkeerde voeding of ziekte van darmen of urinewegen kunnen ertoe leiden, dat ontlasting dun wordt (diarree) of dat er urine lekt, met alle gevolgen van dien. Het is dan ook belangrijk u te realiseren, dat aan madenziekte vrijwel altijd een andere aandoening, een voedingsfout of een verwonding ten grondslag ligt. Het behandelen van de madenziekte alleen is zodoende niet genoeg om het dier gezond te krijgen en herhaling in de toekomst te voorkomen: ook de oorzaak moet worden aangepakt.
De behandeling van madenziekte is vrij intensief. Om te beginnen moeten de maden zo snel mogelijk verwijderd worden. Dit doen we door te wassen met een speciale shampoo en daarna met een pincet de hele madenwond na te lopen. Antibiotica zorgen ervoor dat bacteriën die zich in de madenwond genesteld hebben geen verdere ontstekingen kunnen veroorzaken. Een madenwond is pijnlijk, en een konijn of cavia met pijn wil niet meer eten. Pijnstilling is daarom een onmisbaar onderdeel van de therapie en belangrijk voor de overlevingskansen. Soms is het nodig daarnaast de maag en darmen te stimuleren met medicijnen, omdat deze stil komen te liggen als konijnen en cavia’s niet meer eten. Ook moeten ze vaak gevoerd worden om de stofwisseling op peil te houden. Dit pakket van behandelingen vormt de 1e acute aanpak. Uw dier moet hiervoor vaak gedurende 1 of enkele dagen worden opgenomen op de praktijk.
Ondanks behandeling kunnen we niet alle konijnen en cavia’s met madenziekte redden. Een fatale bloedvergiftiging t.g.v. de maden is geen zeldzaamheid. Als u er op tijd bij bent en de schade nog beperkt is, zijn er echter vrij goede kansen op herstel.
Als het konijn of de cavia’s de acute crisis t.g.v. de maden heeft doorstaan, is het tijd om op zoek te gaan naar de oorzaak van het probleem. Er kunnen verschillende oorzaken zijn:
Afhankelijk van wat we vinden, wordt daar de verdere behandeling op aangepast.
Om maden problemen te voorkomen, is een goede algemene gezondheid van uw konijn of cavia niet het enige. Een schone, droge bodembedekking in het hok en de juiste voeding zijn minstens zo belangrijk.
In de gaten houden
Dagelijkse controle van de lippen,
keelplooi (wam) en andere huidplooien, en de buik en kont van uw dieren
is in warme periodes sterk aan te raden, evenals het extra vaak
verschonen van natte bodembedekking. Vochtige plekken en uitwerpselen
trekken immers vliegen aan. Dit geldt ook voor binnen gehouden dieren:
de vliegen komen immers ook naar binnen. Extra aandacht verdienen de
dieren met een “vies kontje” of andere natte huidplekken. Vliegenwering
(hor, vliegenwerend gaas om het hok) en -bestrijding zijn dan
belangrijke aanvullende maatregelen.
De aanwezigheid van groene
vliegen moet natuurlijk alle alarmbellen doen rinkelen. Maar dan kan het
al te laat zijn. Neem daarom zeker tijdens de zomermaanden direct
contact met ons op als u een vies achterwerk of diarree, wondjes, een
vieze neus of traanogen ziet.
Voorkomen is ook hier beter dan
behandelen, maar meer nog dan in andere gevallen geldt hier, met
voorkomen doet U mens en dier een groot plezier!
Anti-Myiasis spray
Een goede oplossing voor het voorkomen van de madenziekte is het gebruikt van een spray. De spray die wij gebruiken is de Nomyiasis. Dit is een spray die ter preventie 1x per maand opgebracht moet worden. Wij raden aan hier in het voorjaar al mee te beginnen en door te gaan t/m september. Dit is uiteraard ook deels afhankelijk van het weer. Naast deze spray is het uiteraard nog steeds belangrijk het hok en het konijn goed schoon te houden. De spray werkt ook alleen op een schone vacht. Naast konijnen en knaagdieren mag deze spray ook worden gebruikt bij hobbypluimvee en postduiven.